„Nigdy nie będę jak moja matka czy mój ojciec”. Tak przekazujemy psychiczne rany następnemu pokoleniu Nasze życie, relacje z innymi i to, w jaki sposób wychowujemy potomstwo, są podporządkowane i określane przez kod przekazywany z pokolenia na pokolenie. Ta swoista przysięga lojalności wobec przodków ogranicza i blokuje rozwój naszej osobowości. Możemy ją jednak zerwać, by stać się tym, kim naprawdę jesteśmy. W psychoterapii czasami dochodzimy do momentu, kiedy czujemy, że znaleźliśmy się w impasie. Często nasze doświadczenia, kariera, związki, dzieci mogą nic nie znaczyć, bo najważniejsze jest, żeby tata był z nas dumy, a mama wreszcie ukochała. Funkcjonuje w nas systemowa lojalność, np. przeświadczenie, że wszystko, czego dokonaliśmy, jest bezwartościowe, lub nie czujemy życiowej satysfakcji. I ten właśnie moment, kiedy staje się oczywiste, że odnalezienie własnego potencjału lub życiowej ścieżki nie ma takiego znaczenia jak błysk akceptacji w oku rodzica, stał się genezą powstania metody Generation Code. Jej autorka, Ingrid Alexander, oraz terapeutka rodzinna Sabine Lück, autorka gry terapeutycznej „Grunt to korzenie”, postanowiły drobiazgowo prześledzić, jak działa przekaz transgeneracyjny, i znaleźć metodę umożliwiającą wgląd w zależności oraz wzorce systemowe, tak aby pomogła ona odzyskać żywotność i spokój ducha. Przysięga lojalności Główne założenia metody Generation Code opierają się na koncepcji, że każde dziecko nieświadomie składa przysięgę lojalności matce i ojcu. Nasze życie, relacje z innymi i to, w jaki sposób wychowujemy potomstwo, są podporządkowane i określane przez kod przekazywany z pokolenia na pokolenie. Przysięga lojalności ogranicza i blokuje rozwój naszej osobowości. Jako dzieci składamy w ofierze istotne części samych siebie i wchodzimy w role przynależne rodzicom. Dzieje się tak, ponieważ każda istota ludzka, aby rozwijać bez przeszkód swoją tożsamość, nie może obejść się bez rodziców, których potrzeby emocjonalne są w pełni zaspokojone. W przeciwnym razie rozwój naszego potencjału jest zagrożony. Cała energia dziecka ukierunkowana jest na stawanie się odzwierciedleniem rodziców, których potrzebuje do przetrwania przez długi okres życia. Obserwujemy odwrócenie ról – rodzic nieświadomie zwraca się do dziecka z potrzebami, które powinien kierować do własnych rodziców. Dziecko zaspokaja te deficyty, stając się opiekunem matki i ojca, poświęcając rozwój własnej osobowości, aby całkowicie spełnić potrzeby rodziców. Dla własnych dzieci pragniemy być lepszymi rodzicami, zdarza się nam więc składać solenne obietnice: „Nigdy nie będę jak moja matka czy mój ojciec”. Paradoksalnie, w ten sposób przekazujemy psychiczne rany następnemu pokoleniu. Jednocześnie mamy nadzieję, że potomstwu powiedzie się to, czego naszym rodzicom nie udało się zrealizować w stosunku do nas samych – pełen rozwój osobowości i urzeczywistnienie własnego potencjału. Zwolnienie z zobowiązań, rozwiązanie przysięgi oznacza, że mamy wybór, decydujemy, co wybieramy, jesteśmy wolni. Rozpuszcza się neurotyczność oraz wewnętrzny przymus. Przypomina to proces, w którym zaczyna rozluźniać się to, co jest bardzo ciasne, i pojawia się przestrzeń. Nasza najgłębsza rana nie znika, tylko się zabliźnia, wtedy przestajemy cierpieć. Błędem jest myśleć, że od tego momentu stajemy się egoistami – po prostu mamy wewnętrzną wolność wyboru tego, w co się angażujemy. Koniec ze świadomym lub podświadomym autosabotażem. Obracamy się w kierunku życia i idziemy, bo już nic nas nie wiąże. Selfparenting Gra terapeutyczna „Grunt to korzenie” jest narzędziem ułatwiającym przede wszystkim terapię rodzin oraz terapię grupową, ale ma również właściwość, która umożliwia zastosowanie jej w terapii indywidualnej, kiedy rozszyfrowujemy kod bez konieczności angażowania całej rodziny. W głównej mierze jest to praca z introjektem, z naszymi koncepcjami na temat poszczególnych członków rodziny, z Gestalt tych osób, których obraz jest w nas z całą energią i uczuciami. Metoda Generation Code bazuje również na założeniach terapii systemowej psychoterapeuty Alberta Pesso, opartej na koncepcie idealnego zaspokajania potrzeb człowieka i tzw. selfparentingu. Polega to na świadomości, że w pewnych trudnych sytuacjach często uaktywniają się nasze traumy, lęk chwyta za gardło i bezwiednie wstrzymujemy oddech. Wtedy tzw. gadzi mózg reaguje automatycznie, odcina nam korę limbiczną i wchodzimy w regresję. Ten proces jest szybszy od nas i jeszcze szybciej, niż nam się wydaje, obwiniamy drugą osobę o to, że powinna w jakiś specyficzny sposób zareagować i nasze potrzeby zaspokoić. Selfparenting to założenie, że z chwilą, kiedy pojawia się emocja, której nie chcemy, np. smutek, to nie idziemy do mamy (lub partnera) i nie mówimy: „Jestem smutna – zrób coś z tym”, tylko uświadamiamy sobie to uczucie, widzimy je, nadajemy mu postać, i uczymy się sami dawać sobie to, co powinniśmy byli dostać od swoich opiekunów w dzieciństwie. Teraz, jako dorośli, sami to potrafimy. Nazywamy to samoodpowiedzialnością. Charakteryzuje się ona tym, że przestajemy obwiniać innych o to, jak się czujemy. Albert Pesso zredukował nieskończone potrzeby ludzkości do pięciu podstawowych. Są nimi: miejsce, pożywienie, wsparcie, ochrona oraz granice. Bezpośredni związek pomiędzy pełnym ich zaspokojeniem a możliwością rozwoju własnego potencjału sprawia, że ​​nabieramy zaufania, iż odnalezienie autentycznego ja jest osiągalne, i nie musimy już więcej uciekać od swojego życia. Proces terapeutyczny, który jest z tym związany, można nazwać nauką bycia idealnym rodzicem dla naszego wewnętrznego dziecka. To metoda pochodząca z psychologii humanistycznej i pozytywnej, w której powstała idea, że człowiek dokładnie wie, co jest dla niego dobre. Każdy z nas nosi w sobie wiedzę o tym, co jest mu najbardziej potrzebne do rozwoju jego prawdziwej tożsamości, i w tym względzie jesteśmy dla siebie źródłem mądrości. Nie ma jakiejś instancji zewnętrznej, która wskazywałaby, że coś jest dla nas dobre czy złe. O tym, co jest dla nas idealne, wiemy intuicyjnie. Być może głowa nie wie, ale ciało wie na pewno. Czas zagrać w tę grę Metoda Generation Code wykorzystuje też fascynującą właściwość naszego mózgu, który niezbyt rozróżnia pomiędzy wyobraźnią a rzeczywistością. Bywa tak, że kiedy powracamy pamięcią do jakichś wydarzeń o silnym zabarwieniu emocjonalnym, w mózgu pobudzane są te same obszary, które aktywują się w przypadku realnego przeżywania danej sytuacji. Przykładem może być nasze zachowanie, kiedy oglądamy horrory albo gdy zamykamy oczy i wyobrażamy sobie wspaniale pachnącą, świeżą, zerwaną właśnie z drzewa, jeszcze gorącą od słońca, żółtozieloną cytrynę, którą z całej siły nadgryzamy. Od razu czujemy reakcję somatyczną, bo nasz mózg produkuje automatyczną odpowiedź i reaguje w adekwatny sposób. I ten właśnie fakt możemy wykorzystać również w trakcie pracy z traumą lub z rozwojem potencjału. A jak to się robi w trakcie gry? Klient otrzymuje planszę z drzewem genealogicznym. Kwiat pośrodku drzewa reprezentuje gracza i oznacza perspektywę rozwinięcia własnego potencjału. Różnokolorowe płatki uosabiają całkowicie zaspokojone podstawowe potrzeby człowieka – miejsce, pożywienie, wsparcie, ochronę i granice. Odpowiedni potencjał rozkwitnie, jeśli potrzeby zostaną spełnione, a wydarzy się to poprzez symboliczną pracę nad korzeniami. Korzenie drzewa uosabiają wszystkich naszych przodków i ich historię oraz są przypisane do podstawowych potrzeb, uszkodzone lub chore nie mogą zapewnić nam ich zaspokojenia. Kiedy korzeń zostanie uzdrowiony, przepływ energii życiowej ponownie się uruchamia, a odpowiedni płatek rozwija się zgodnie ze swoim naturalnym prawem. Korona drzewa reprezentuje rodowód i jest zbudowana jak genogram. W grze pracujemy z wizerunkami przodków, wykorzystując wiedzę o nich, tak aby odzwierciedlić ich losy w sobie. Używamy także koła losu, kości i kart, które zapewniają bezcenną zmianę perspektywy, rozszerzając naszą świadomość. Umożliwiają uporządkowanie w czasie historii przodków, aby zrozumieć sytuację życiową danej osoby w kontekście historycznym, jak również współistniejących w danej epoce warunków. Podkreślają podobieństwa, analogie oraz powtórzenia w historii rodziny i pomagają je prześledzić. Pytania dotyczą również schematów rodzinnych, wiadomości, zasad oraz historii przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Odkrywają system delegowania zadań przypisanych poszczególnym członkom rodziny do wykonania w tej lub w następnej generacji. Podczas gry za pomocą różnorodnych elementów, interwencji i ćwiczeń można wyeksponować zarówno traumatyczne wydarzenia z historii przodków, jak i zasoby oraz talenty rodzinne. Za pomocą baśni, mitów, symboli i metafor, które odzwierciedlają świadomość kolektywną, odkrywane są indywidualne impulsy pochodzące z podświadomości klienta, a następnie zostają wydobyte na poziom świadomy. W tym miejscu gry pojawia się efekt w postaci wyzwalającego wglądu. W następnym etapie gry rozwija się i uwydatnia historia wybranego przodka i jej wpływ na innych członków rodziny. Kiedy wychodzą na światło dzienne różnego rodzaju deficyty i traumy, używamy kamieni serum uzdrawiającego. Definiuje się je jako idealną odpowiedź na fatum, stratę i niedostatek. Zastosowanie go otwiera możliwość na zmianę perspektywy emocjonalnego obrazu – wspomnienia, które nosimy w sobie. Kiedy widzimy i czujemy, że nasi przodkowie są całkowicie uzdrowieni, możemy odkryć i aktywować ich zmarnowany, nierozwinięty lub poświęcony potencjał. Jest to wyraźnie zaznaczone poprzez użycie kamieni potencjału, na których umieszczone zostały symbole nowych możliwości. Z naszego punktu widzenia uleczeni przodkowie są wtedy wiarygodni i zdolni, aby być rodzicami dla swoich dzieci w taki sposób, w jaki one tego potrzebowały. Jeśli zatem ten potencjał zostanie przekazany kolejnemu pokoleniu, również i tutaj może się odblokować przepływ energii, który dotychczas wydawał się niemożliwy. W ten sposób klient uświadamia sobie związek pomiędzy własnymi ograniczeniami, które definiują jego życie codzienne, a historią przodków oraz dokonuje ponownej oceny siebie w kontekście bieżącym i historycznym. To uwalniające uczucie przynosi nadzieję na realną możliwość zmiany sytuacji osobistej. I tak, krok po kroku, możemy się stać tym, kim naprawdę jesteśmy. Aldona Karużys - psychoterapeutka integratywna. Prowadzi terapię metodą GenerationCode® z użyciem gier terapeutycznych. Wzięła udział w tłumaczeniu gry „Grunt to korzenie”, ma licencję na jej używanie i produkcję w wersji polskiej. Wprowadza ją na rodzimy rynek terapeutyczny, organizując warsztaty szkoleniowe dla psychologów i psychoterapeutów Aldona Karużys